Malalas 2.7 1–37 = 29–65 (Thurn)

1 (29)
Ἡ δὲ Λιβύη, ἡ θυγάτηρ τῆς Ἰὼ καὶ τοῦ Πίκου τοῦ καὶ Διός, ἐγαμήθη
 
τινὶ ὀνόματι Ποσειδῶνι· ἐξ ὦν ἐτέχθησαν ὁ Ἀγήνωρ καὶ Βῆλος καὶ Ἐνυ-
 
άλιος, παῖδες τρεῖς. ὁ δὲ Ἀγήνωρ καὶ Βῆλος κατέλαβον τὴν Συρίαν καὶ
 
αὐτοὶ εἰς ἀναζήτησιν τῆς Ἰοῦς, εἰ ἔτι ζῇ, καὶ τῶν ἀδελφῶν αὐτῆς, εἴπερ
5 (33)
εἰσίν· ἦσαν γὰρ αὐτῶν συγγενεῖς. καὶ μηδένα εὑρηκότες, ὑπέστρεψαν.
 
καὶ ὁ μὲν Βῆλος ἐπὶ τὴν Αἴγυπτον ἀπῆλθεν, κἀκεῖ γαμήσας τὴν Σίδα
 
ἔσχεν υἱοὺς δύο, Αἴγυπτον καὶ Δαναόν. ὁ δὲ Ἀγήνωρ ἐπί τὴν Φοινίκην
 
ἐλθὼν ἠγάγετο τὴν Τυρώ· καὶ κτίζει πόλιν, ἣν ἐκάλεσεν Τύρον εἰς ὄνομα
 
τῆς ἑαυτοῦ γαμετῆς. ἐβασίλευσεν οὖν ἐκεῖ, καὶ ἔσχεν υἱοὺς ἐκ τῆς Τυρώ,
10 (38)
τὸν Κάδμον καὶ τὸν Φοίνικα καὶ τὸν Σύρον καὶ τὸν Κίλικα, καὶ θυγατέρα,
 
ἣν ἐκάλεσεν Εὐρώπην. καὶ βασιλεύει ὁ Ἀγήνωρ τῶν μερῶν ἐκείνων ἔτη
 
ξγʹ. τὴν δὲ Εὐρώπην οἱ ποιηταὶ ἐξέθεντο θυγατέρα εἶναι τοῦ Φοίνικος,
 
τοῦ υἱοῦ Ἀγήνορος βασιλέως, μὴ ὁμοφωνήσαντες τοῖς χρονογράφοις.
 
ἐπιρρίψας δὲ τῇ πόλει Τύρῳ Ταῦρος ὁ τῆς Κρήτης βασιλεύς, ναυμαχίᾳ
15 (43)
πολεμήσας παρέλαβε τὴν αὐτὴν Τύρον πόλιν ἑσπέρας· καὶ πραιδεύσας
 
ἔλαβεν αἰχμαλώτους ἐκ τῆς πόλεως πολλούς· ἐν οἶς ἔλαβε καὶ τὴν
 
Εὐρώπην, θυγατέρα τοῦ Ἀγήνορος βασιλέως. ὁ δὲ Ἀγήνωρ καὶ οἱ υἱοὶ
 
αὐτοῦ ἐπολέμουν ἐπὶ τὸ λίμιτον· <καὶ γνοὺς> τοῦτο Ταῦρος ὁ τῆς Κρήτης
 
βασιλεὺς ἐξαίφνης ἐπέρριψε τῇ χώρᾳ διὰ θαλάττης· ἧστινος ἑσπέρας
20 (48)
μνήμην ποιοῦνται οἱ Τύριοι ἕως τῆς νῦν, λέγοντες ῾κακὴν ὀψινήν.᾽ ἀπή-
 
γαγε δὲ τὴν Εὐρώπην εἰς τὴν ἰδίαν πατρίδα ὁ Ταῦρος, ἥντινα καὶ γυ-
 
ναῖκα ἔλαβε, παρθένον οὖσαν καὶ εὐπρεπῆ· καὶ ἐκάλεσεν τὰ μέρη ἐκεῖνα
 
εἰς ὄνομα αὐτῆς Εὐρώπεια. ἐξ ἧς ἔσχεν υἱὸν τὸν Μίνω, καθὼς καὶ Εὐρι-
 
πίδης ὁ σοφώτατος ποιητικῶς ωνεγράψατο, ὅς φησι, Ζεὺς μεταβληθεὶς
25 (53)
εἰς Ταῦρον τὴν Εὐρώπην ἥρπασεν. ἔκτισεν δὲ ἐν τῇ αὐτῇ Κρήτῃ νήσῳ ὁ
 
αὐτὸς Ταῦρος βασιλεὺς πόλιν μεγάλην, ἣν ἐκάλεσεν Γόρτυναν εἰς ὄνομα
 
τῆς αὐτοῦ μητρὸς τῆς ἐκ γένους Πίκου Διός· τὴν δὲ τῆς αὐτῆς πόλεως
 
τύχην ἐκάλεσεν Καλλινίκην εἰς ὄνομα τῆς σφαγιασθείσης παρ᾽ αὐτοῦ
 
κόρης. ὁ δὲ Ἀγήνωρ βασιλεὺς ἐλθὼν ἐκ τοῦ πολέμου ἐν τῇ Τύρῳ, καὶ
30 (58)
μαθὼν τὴν γενομένην παρὰ τοῦ Ταύρου ἐξαίφνης ἔφοδόν τε καὶ ἁρπαγήν,
 
εὐθέως ἐξέπεμψεν τὸν Κάδμον διὰ τὴν Εὐρώπην μετὰ χρημάτων πολλῶν
 
καὶ στρατοῦ. μέλλων δὲ τελευτᾶν ὁ αὐτὸς βασιλεὺς Ἀγήνωρ διετάξατο
 
πᾶσαν ἣν ὑπέταξεν γῆν μερίσασθαι τοὺς τρεῖς αὐτοῦ υἱούς. καὶ ἔλαβεν
 
ὁ Φοῖνιξ τὴν Τύρον καὶ τὴν αὐτῆς ἐνορίαν, καλέσας τὴν ὑπ᾽ αὐτὸν γενο-
35 (63)
μένην γῆν Φοινίκην· ὁμοίως δὲ καὶ ὁ Σύρος, εἰς τὸ ἴδιον ὄνομα καλέσας
 
τὴν ἐπιλαχοῦσαν αὐτῷ χώραν Συρίαν· ὡσαύτως δὲ καὶ ὁ Κίλιξ τὸ ἐπι-
 
λαγχάνον αὐτῷ κλῖμα ἐκάλεσεν Κιλικίαν εἰς τὸ ἴδιον αὐτοῦ ὄνομα.
Philologisch-Historischer Kommentar
11/8 τῶν μερῶν ἐκείνων: Der Plural von μέρος wird hier, wie auch sonst regelmäßig in der Chronographia, in der Bedeutung 'Region' verwendet (dazu: XVIII 50, 2). (Florian Battistella)
15/9 πραιδεύσας: Das Verb πραιδεύω 'plündern' ist vom Lehnwort πραῖδα (< lat. praeda 'Beute') abgeleitet (parallel zu θῆρα: θηρεύω, vgl. Debrunner 1917, § 213f.; eine direkte Ableitung von praedari ist aber nicht auszuschließen, wie βαγεύω < vagari zeigt, das aber eher selten und später belegt ist: LBG s.v. mit Van der Wal 1983, 43). Der älteste Beleg könnte sich in einem Text von Cassius Dio befinden, der aber nur in den Excerpta Maiana überliefert wird (D.C. Excerpta 176 in einer direkten Rede, wo πραῖδα ebenfalls verwendet wurde). Das Wort kommt erst ab dem 5. Jh. häufig vor und ist auch in Papyri des 6. Jhs. belegt (z.B. P.Herm. 51,7; SB 28 17239,10). In der Chronographia ist das Verb πραιδεύω mit 37 von 177 Okk. im gesamten Corpus des TLG überrepräsentiert: II 7; V 6 (zweimal); 7 (dreimal), VII 11, XI 3 (zweimal), XII 26 (dreimal); 27; 30; 47; XIII 40; 48; XIV 21; 26; 40; XVI 6; 16; 17 (viermal); 19 (zweimal); XVII 8; 16; XVIII 21; 32; 60; 70; 129 (zweimal); 145.

In der Chronographia wird πραιδεύω normalerweise in der Bedeutung "plündern, berauben" benutzt und zwar entweder ohne Objekt (wie hier oder in XIII 40,2) oder mit einem Akk. zur Angabe der geplünderten Orte (z.B. τὴν χώραν: V 6,18; 6,31; 7,2 etc.; τὴν Ἰσαυρίαν: V 7,33; χώρας πολλάς: XI 3,4; Ἀντιόχειαν τὴν μεγάλην πόλιν: XII 26,13; πάντα τὰ ἀνατολικὰ μέρη: XII 26,16; vgl. im Passiv πάσαις ταῖς πραιδευθείσαις ἐπαρχίαις: XVI 17,9) bzw. der Objekte, die ausgeraubt werden (z.B. πάντα τὰ τοῦ παλατίου ἕως τῶν χαλκουργημάτων: XIV 26,8; πάντα ὅσα ἦν ἐν τῇ συναγωγῇ XVI 6,10; vgl. im Passiv τὰ παρ’ αὐτῶν πραιδευθέντα: VII 11,27). Wenn Menschen als Objekt oder als Subjekt einer passiven Form des Verbs fungieren, sind sie diejenigen, die beraubt werden (so im Passiv XII 27,5; XVI 17,6), und nicht diejenigen, die geraubt, also entführt werden. Eine Ausnahme hierzu scheint die Verwendung in XVIII 129, 3 zu bilden. (Olivier Gengler mit Florian Battistella, Laura Carrara, Fabian Schulz)
Parallelüberlieferung
Literatur
Debrunner (1917): Debrunner, Albert: Griechische Wortbildungslehre, Heidelberg, 1917.
Van Der Wal (1983): Van Der Wal, N.: Die Schreibweise der dem lateinischen entlehnten Fachworte in der frühbyzantinischen Juristensprache, Scriptorium, 1983, 29 53.